Khám phá thế giới tràn ngập điều kỳ thú của văn hóa cà phê Việt và tìm hiểu bí mật đằng sau món cà phê trứng nổi tiếng xuất hiện lần đầu năm 1946 tại Hà Nội với hương vị thơm ngon đã mê hoặc lòng người cho đến tận nay.
Khám phá thế giới tràn ngập điều kỳ thú của văn hóa cà phê Việt và tìm hiểu bí mật đằng sau món cà phê trứng nổi tiếng xuất hiện lần đầu năm 1946 tại Hà Nội với hương vị thơm ngon đã mê hoặc lòng người cho đến tận nay.
The book shares the story of Việt Nam and its coffee, tales of people who work in the country’s booming coffee sector, and the role coffee has played in shaping Việt Nam since the arrival of the first beans more than 160 years ago.
Tại Lacàph, chúng tôi có niềm đam mê cháy bỏng với cà phê Việt Nam, và muốn chia sẻ điều đó với bạn. Chúng tôi đặt tâm huyết của mình trong từng sản phẩm, được sản xuất từ những hạt cà phê nuôi trồng bởi các nông hộ đối tác. Họ là những gia đình nông dân nhỏ ở các vùng nguyên liệu mà chúng tôi khám phá và chọn lựa kĩ lưỡng trên khắp Việt Nam.
Thế nhưng, niềm đam mê của chúng tôi không chỉ dừng lại ở việc sản xuất cà phê cao cấp.
Lacàph Phin Blend capsules là dòng sản phẩm tương thích với các dòng máy nespresso, và sử dụng nhựa tự hủy sinh học thân thiện với môi trường. Sản xuất từ những hạt Robusta chất lượng ở vùng đất đỏ bazan tỉnh Đắk Nông kết hợp với tỉ lệ nhỏ hạt Arabica tạo ra hương vị đậm đà. Hạt Robusta được sơ chế theo phương pháp bán ướt giúp tăng vị ngọt và tạo thêm nhiều lớp hương vị. Lacàph Phin Blend Capsules là một loại cà phê hướng đến sự cân bằng, hơi hướng hiện đại hơn so với các loại cà phê phin truyền thống.
Lacàph Espresso Blend capsules là dòng sản phẩm tương thích với các dòng máy nespresso, và sử dụng nhựa tự hủy sinh học thân thiện với môi trường. Sản xuất từ hạt Arabica và hạt Robusta giúp lưu giữ nhiều lớp mùi vị. Cà phê từ nông trường tiên phong trong lĩnh vực canh tác Arabica vùng Tây Nguyên được thu hoạch, chọn lọc bằng tay trước khi được sơ chế bằng phương pháp khô tự nhiên, phơi và đóng gói. Lacàph Espresso Blend Capsules là một loại cà phê mượt mà, tròn vị, kết hợp hoàn hảo giữa vị chua nhẹ và vị ngọt thanh.
Sản xuất từ những hạt cà phê Arabica chất lượng được rang một cách tỉ mỉ làm tăng hương vị sô cô la đậm đà, sau đó cà phê được chúng tôi ủ lạnh hơn 18 tiếng đồng hồ để tạo ra một sản phẩm cà phê đóng chai cực kỳ tươi ngon.
Gia đình của Anh Ngọc đã làm nông nghiệp và trồng cà phê hơn 80 năm. Chúng tôi sử dụng Arabica Bourbon & Cascara của anh để tạo ra Lacàph Espresso Blend và Cold Steeped Cascara.
Bạn có thể nói rằng cà phê đang chảy trong huyết quản của Anh Ngọc, khơi dậy niềm đam mê thôi thúc anh trồng loại cà phê tuyệt vời nhất. Anh sinh ra trong một gia đình trồng cà phê, lớn lên giữa những cây cà phê trong nông trường của gia đình và hiện đang sản xuất ra những hạt cà phê được xếp hạng trên Hiệp hội Cà phê Đặc sản và nằm trong số những loại cà phê ngon nhất Việt Nam.
Nông trường của anh ở ngay ngoại ô Thành phố Đà Lạt thuộc tỉnh Lâm Đồng, Tây Nguyên. Đã có ba thế hệ sống ở đây, được truyền từ cha sang con trai trong gần 100 năm qua, khi họ cùng nhau làm nông nghiệp. Nông trường được thành lập vào năm 1927 do một gia đình người Pháp trước kia định cư tại đây và ông bà của Anh Ngọc là một trong những người lao động đầu tiên làm việc tại nông trường của họ.
Những cây cà phê đầu tiên trong nông trường là Arabica Bourbon và Typica, ông bà của Anh Ngọc đã trồng và thu hoạch vào cuối những năm 1920 và đầu những năm 1930 bằng phương pháp truyền thống của Người Pháp. Vườn cà phê phát triển tốt, ông bà của ông được trả lương cao, và vào cuối những năm 1930, họ mua lại nông trường từ chủ sở hữu và bắt đầu tự canh tác.
Những cây cà phê đầu tiên trong nông trường là Arabica Bourbon và Typica, ông bà của Anh Ngọc đã trồng và thu hoạch vào cuối những năm 1920 và đầu những năm 1930 bằng phương pháp truyền thống của Người Pháp.
Nông trường của Anh Ngọc nằm ở độ cao khoảng 1.500 m so với mực nước biển và được bao phủ bởi đất núi lửa màu mỡ của vùng. Còn được biết đến là đất bazan, đất đỏ giàu khoáng chất và cung cấp sự cân bằng các chất dinh dưỡng hoàn hảo để trồng ra loại cà phê cao cấp.
Khi Anh Ngọc thừa kế nông trường từ cha mình, anh đã đổi tên và thành lập nông trường cà phê đặc sản như ngày nay. Giống như ông bà anh, anh vẫn tiếp tục trồng Arabica Bourbon và Typica nhưng đã bổ sung thêm các giống Catimor và Catuai để nâng cao năng suất và chống chịu được sâu bệnh như bệnh gỉ sắt trên lá cà phê và mọt đục quả cà phê.
Khi thời gian thu hoạch rơi khoảng cuối năm, nông trường của Anh Ngọc trở thành một nơi náo nhiệt vì các công nhân thời vụ đến để thu hoạch những quả cà phê chín mọng. Đối với nhiều người, đây là thời điểm nổi bật trong năm, một cơ hội để giao lưu với bạn bè và kiếm thêm một ít thu nhập sắm Tết.
Những người công nhân hái chọn lọc những quả cà phê chín mọng bằng tay, chỉ chọn những quả chất lượng nhất từ mỗi cây và những quả còn lại sẽ được thu hoạch trong những ngày sau đó. Khi trèo lên và xuống những hàng cây, họ nói chuyện và cười đùa với nhau, tuy vậy công việc rất vất vả nên khi đến giờ ăn trưa, họ nhanh chóng đặt giỏ xuống và xuống đồi.
Sau khi thu hoạch xong, Anh Ngọc mang hạt ra chế biến, sử dụng phương pháp ướt, mật ong hoặc tự nhiên tùy theo yêu cầu của khách hàng. Hạt cà phê của anh có chất lượng cao, nhiều khách hàng của anh chọn phương pháp chế biến ướt vì phương pháp này sẽ làm nổi bật đặc điểm độc đáo và làm nổi bật hương vị riêng biệt của cà phê. Đây là lý do tại sao nhiều loại cà phê đặc biệt được chế biến bằng phương pháp này.
Anh Ngọc cũng sản xuất Cascara trong nông trường của mình. Được làm từ vỏ khô của quả cà phê chín, Cascara rất giàu chất chống oxy hóa và được biết đến với những lợi ích cho hệ tiêu hóa khi được pha như trà.
Phú đã thay đổi cách canh tác cà phê Robusta của mình và giờ đây hạt cà phê của anh là một trong những loại ngon nhất ở Việt Nam. Chúng tôi sử dụng Robusta của anh để tạo ra Lacàph Espresso & Phin blends. Nhờ sự can đảm và niềm tin vững chắc, Phú hiện đã trồng được một số loại Robusta ngon nhất trên toàn Việt Nam. Mọi việc ban đầu diễn ra không suôn sẻ nhưng với sự chăm chỉ và quyết tâm, cuối cùng anh đã đạt được ước mơ của mình.
Nhờ sự can đảm và niềm tin vững chắc, Phú hiện đã trồng được một số loại Robusta ngon nhất trên toàn Việt Nam.
Câu chuyện của Phú bắt đầu vào giữa những năm 1990 khi anh còn nhỏ và cha anh quyết định chuyển gia đình đến vùng trồng cà phê của tỉnh Đắk Nông sinh sống. Được khuyến khích từ việc giá hạt cà phê nhân tăng và chính sách Đổi Mới của chính phủ hỗ trợ nông dân trồng cà phê, họ rời quê hương ở miền Bắc và chuyển đến vùng Tây Nguyên Việt Nam để bắt đầu một cuộc sống mới như một phần của ngành công nghiệp cà phê non trẻ của đất nước.
Lớn lên trong nông trường cà phê của gia đình, Phú mơ ước có thể tạo ra tầm ảnh hưởng đến cuộc sống của người khác nên anh quyết tâm trở thành một giáo viên. Nhưng khi gia đình anh làm ăn phát đạt, thu nhập từ cà phê của họ vẫn không đủ để trang trải cho việc học của anh, cuối cùng, anh đã cùng cha mình làm việc trong nông trường của gia đình. Anh không biết rằng trong những năm tháng sau đó, ước mơ của anh sẽ trở thành hiện thực, nhưng theo một cách rất khác so với những gì anh tưởng tượng khi còn nhỏ.
Đẹp trai và chăm chỉ, Phú gặp một cô gái trẻ và họ kết hôn vào năm 2010, cha anh đã tặng anh một mảnh vườn cà phê làm quà cưới. Từ kinh nghiệm của mình, Phú biết rằng cuộc sống của một người nông dân trồng cà phê không hề dễ dàng, nhưng anh quyết tâm mang lại sự ổn định và vững chắc cho gia đình nhỏ của mình mà không phụ thuộc vào giá cả biến động của cà phê.
Nông trường của anh không có nhiều diện tích để trồng thêm cà phê và anh cũng không đủ khả năng để mua một nông trường khác, vì vậy anh bắt đầu tìm cách tăng giá trị của loại cà phê anh đang trồng.
Phú biết rằng Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, nhưng anh cũng nhận ra rằng, loại cà phê này được xem là sản phẩm có chất lượng tương đối thấp, chỉ được sử dụng cho cà phê hoà tan và có xu hướng bán với giá thấp. Và việc chuyển đổi cây Robusta sang Arabica cao cấp là không thể, vì vậy sự lựa lựa chọn nhất mà anh ấy có thể làm là cải thiện chất lượng Robusta của mình.
Trồng thêm cây che bóng râm để tạo bóng mát cho những bụi cà phê là bước thay đổi đầu tiên của Phú. Những cây mới giúp ổn định mực nước trong nông trường và cũng cải thiện chất lượng đất trong nông trường của anh. Điều này đồng nghĩa với việc Phú không cần phải chi trả quá nhiều cho phân bón.
Đồng thời, anh quyết định giảm số lượng phân bón hóa học và chuyển sang dùng các loại phân thay thế khác thân thiện với môi trường mà có nguồn gốc tại địa phương.
Sau một thời gian, anh thấy có nhiều loài chim, ong và dơi đến nông trường của anh, điều này rất có lợi cho việc thụ phấn cho cây cà phê. Để giúp tăng thêm thu nhập khi năng suất cà phê giảm hoặc giá thị trường thấp, Phú bắt đầu trồng xen canh thêm các loại cây khác như sầu riêng, bưởi và điều ở giữa các bụi cà phê.
Ban đầu, những hộ nông dân khác tỏ ra hoang mang và không ủng hộ cách làm mới của Phú. Họ đã canh tác cà phê theo cách truyền thống qua nhiều thế hệ và không có lý do gì để thay đổi. Khi thương lái mua hạt xanh, có năm giá cao, nhưng có năm giá lại rất thấp và người nông dân không biết những yếu tố nào kiểm soát điều này. Nhưng khi mẻ hạt đầu tiên của Phú được bán với giá cao hơn của họ, họ bắt đầu chú ý đến phương pháp anh đang làm, và chẳng lâu sau, chất lượng hạt cà của họ cũng bắt đầu tăng lên.
Trong suốt những năm kể từ khi Phú được giao nông trường, anh không ngừng thay đổi để nâng cao chất lượng cà phê của mình. Hơn thế nữa, anh cũng chia sẻ ý tưởng của mình với những hộ nông dân khác, giúp họ có thu nhập và phát triển cơ sở hạ tầng của cộng đồng địa phương.
Anh không chỉ đạt được ước mơ thời thơ ấu là thay đổi cuộc sống của người khác, mà còn giúp thay đổi nhận thức về Robusta Việt Nam, loại cà phê hiện đang được coi trọng bởi đặc tính riêng biệt và hương vị phong phú.
Chị Bích làm việc với các hộ nông dân địa phương để cải thiện chất lượng và nâng cao giá trị hạt cà phê của họ. Chúng tôi sử dụng hạt Arabica Catimor của chị để tạo ra Lacàph Filter Blend & Cold Brew.
Chị Bích điều hành công ty gia đình kinh doanh cà phê ở tỉnh Lâm Đồng, thuộc vùng Tây Nguyên Việt Nam, là cầu nối quan trọng giữa các hộ nông dân trồng cà phê địa phương và các thương nhân muốn mua hạt của họ. Trong một ngành công nghiệp mà nam giới đóng vai trò chủ chốt, chị đã làm việc chăm chỉ và từng bước khẳng định năng lực của mình.
Nhiều người tin rằng các chương trình di cư ồ ạt vào cuối những năm 1970 đến các vùng như Lâm Đồng đã tạo nền tảng cho sự phát triển của ngành cà phê Việt Nam.
Gia đình chị chuyển đến vùng Tây Nguyên Việt Nam vào cuối những năm 1970, từ miền Bắc di cư theo chương trình di cư của chính phủ sau khi đất nước thống nhất. Nhiều người tin rằng các chương trình di cư ồ ạt vào cuối những năm 1970 đến các vùng như Lâm Đồng đã tạo nền tảng cho sự phát triển của ngành cà phê Việt Nam.
Từ khi còn nhỏ, bằng một cách nào đó, chị Bích đã có một niềm tin mãnh liệt rằng cà phê sẽ là tương lai của mình.
Mặc dù người trồng và buôn bán cà phê chủ yếu là đàn ông, nhưng chị thấy phụ nữ cũng góp sức vào khá nhiều công đoạn, đặc biệt là trong thời gian thu hoạch, khi những ngọn đồi trở nên sống động với tiếng người trò chuyện trong lúc hái những quả cà phê chín đỏ. Và chị tin rằng, phụ nữ làm việc chăm chỉ không kém chồng của họ ở nông trại, đặc biệt là trong công đoạn sơ chế những hạt cà mới thu hoạch.
Khi lớn lên, chị quan sát vai trò của mẹ mình trong quá trình xây dựng công ty gia đình, đặc biệt là trong những cuộc đàm phán khó khăn về giá cả. Khi còn trẻ, chị Bích làm việc cho một công ty kinh doanh cà phê địa phương, chuyên cung cấp, thu mua, chế biến và xuất khẩu hạt cà phê Arabica và Robusta cho các đối tác trong và ngoài nước. Chị có dịp đến thăm các nông trường cà phê ở khắp các tỉnh thành như Lâm Đồng, Đắk Lắk, Kon Tum và Đắk Nông, tìm hiểu từng mắt xích của các chuỗi cà phê giá trị.
Chị học được cách tập trung phát triển chất lượng hạt cà phê hơn là số lượng, nhìn ra việc chuyển hướng tới sự bền vững và phương pháp canh tác thân thiện với môi trường. Chị đóng vai trò quan trọng những nỗ lực đầu tiên của Việt Nam trong việc sản xuất hạt cà phêđược đánh giá cao từ Hiệp hội Cà phê Đặc sản và đã hợp tác với những nông hộ cà phê chất lượng.
Khi bố mẹ chị ngày một già đi, chị nghỉ việc công ty để tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình. Dưới sự dẫn dắt và lãnh đạo của chị Bích, công ty đã không ngừng phát triển và trở thành một trong những nhà kinh doanh cà phê hàng đầu trong khu vực. Công ty của chị hiện có 15 nhân viên, chủ yếu là phụ nữ. Hầu hết thời gian của chị Bích là dành cho công việc, quản lý nhân viên, gặp gỡ các hộ nông dân, đàm phán các giao dịch và cân đối sổ sách.
Trong nhiều thập kỷ, chị đã chứng kiến những thăng trầm của ngành cà phê Việt Nam khi nước tatrở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về sản xuất cà phê. Chị Bích hết lòng tin tưởng vào tiềm năng to lớn của cà phê Việt Nam, đặc biệt là khi các hộ nông dân không ngừng nâng cao chất lượng hạt cà phê và chị đã hỗ trợ họ sản xuất những gì tốt nhất có thể.
Chị tin rằng chất lượng hạt cà phê của Việt Nam đang ngày càng tăng cao và người nông dân cũng dần hiểu rằng khi chất lượng được cải thiện thì giá bán cũng tăng theo.
